Τι Είναι τα Ρολόγια Moonphase & Πώς Ρυθμίζονται

Από τους σέρφερς που ψάχνουν τις παλίρροιες και τα τέλεια κύματα, καθώς αυτά τα φαινόμενα εξαρτώνται από τις φάσεις της Σελήνης, έως τους επίδοξους κυνηγούς λυκανθρώπων που οι μύθοι και θρύλοι τους θέλουν να μεταμορφώνονται όταν έχει Πανσέληνο, είναι πολλές οι πτυχές της καθημερινότητάς μας που εξαρτώνται από αυτόν τον μεγάλο βράχο ηλικίας 4,53 δισ. ετών ο οποίος περιστρέφεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Και όχι, οι φάσεις της Σελήνης δεν επηρέαζαν μόνο τους ανθρώπους στους σκοτεινούς αιώνες του Μεσαίωνα και δεν επηρεάζουν μόνο τους σέρφερς και τους ναυτικούς. Η ζωή σε αυτόν τον πλανητή, και κατά επέκταση και η δική μας ζωή, είναι άρρηκτα δεμένη με τις φάσεις της Σελήνης.

Ο Ήλιος μπορεί να είναι αυτός που ξεκινάει την ημέρα μας, όμως οι φάσεις της Σελήνης είναι αυτές που αποτελούν τη βάση για τη μέτρηση των χρονικών περιόδων που ονομάζουμε μήνες. Εδώ στη Δανία, η λέξη "μήνας" έχει τις ρίζες της στη λέξη Σελήνη (Moon – måned).

Από τότε που ο άνθρωπος άρχιζε να ζει σε οργανωμένες κοινωνίες παρακολουθεί και μελετά την τροχιά και τις φάσεις της Σελήνης. Άλλωστε, βάσει της Σελήνης οργανώνουμε τις περισσότερες από τις γιορτές μας, οργανώνουμε τη γεωργία, στέλνουμε λογαριασμούς, πληρωνόμαστε, κλπ.

Υπάρχει κάτι μυστήριο και σαγηνευτικό στον νυκτερινό ουρανό που ανέκαθεν γοήτευε και συνάρπαζε τους ανθρώπους. Ένα ρολόι τύπου moonphase μας υπενθυμίζει την άρρηκτη σύνδεση των ανθρώπων με τη Σελήνη στο πέρασμα του χρόνου. Μια ιστορική σύνδεση που μπορείς να μεταφέρεις με περηφάνια στον καρπό σου.

Η παρακολούθηση των φάσεων της Σελήνης έχει τεράστια ιστορία χιλιάδων ετών. Από τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων – ένα αρχαιοελληνικό εργαλείο αστρονομίας και παρατήρησης του ηλιακού συστήματος και των φάσεων της Σελήνης – έως τις εκκλησίες της Αναγέννησης, η παρακολούθηση των φάσεων της Σελήνης κατέχει δικαίως τον τίτλο ως μια από τις παλαιότερες ενδείξεις και λειτουργίες ρολογιού στην παγκόσμια ιστορία της ανθρωπότητας.

Τα ρολόγια τύπου moonphase είναι ρολόγια που δείχνουν τις διάφορες φάσεις της Σελήνης μέσω μιας μικρής οπής στο καντράν. Μέσω αυτής της ξεχωριστής ένδειξης μπορείς να βλέπεις την τρέχουσα φάση της Σελήνης, ακριβώς όπως μπορείς να την παρατηρήσεις στον νυκτερινό ουρανό.

Το ρολόι έχει πάρει το όνομά του από το σχήμα της Σελήνης, καθώς αυτή βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι φάσεις της Σελήνης (η σεληνιακή φάση ή η φάση της Σελήνης είναι το σχήμα του άμεσα ηλιοφώτιστου τμήματος της Σελήνης όπως φαίνεται από τη Γη) στα Αγγλικά λέγονται moon phases ή lunar phases.

Οι σεληνιακές φάσεις αλλάζουν σταδιακά σε έναν συνοδικό μήνα ή σεληνιακό κύκλο 29,5 ημερών καθώς οι τροχιακές θέσεις της Σελήνης γύρω από τη Γη και τη Γης γύρω από τον Ήλιο αλλάζουν.

Σε περίπτωση που δε θυμάσαι τα μαθήματα Αστρονομίας, η Σελήνη είναι ορατή από τη Γη μόνο όταν ο Ήλιος κτυπάει πάνω στην επιφάνειά της και η αντανάκλαση κατευθύνεται στη Γη. Όταν η Σελήνη βρίσκεται μεταξύ Γης και Ήλιου (Νέα Σελήνη), η Σελήνη δεν είναι ορατή. Όμως, όταν η Σελήνη βρίσκεται πίσω από τη Γη (δηλαδή η Γη βρίσκεται μεταξύ Σελήνης και Ήλιου), η Σελήνη γίνεται πολύ λαμπερή και έχουμε Πανσέληνο.

Τα ρολόγια τύπου moonphase δείχνουν 4 από τις 8 σεληνιακές φάσεις:

1. Νέα Σελήνη (New Moon) - Η Σελήνη βρίσκεται μεταξύ της Γης και του Ήλιου και η πλευρά της Σελήνης που κοιτάει προς τη Γη δεν εκτείθεται απευθείας στο ηλιακό φως – μόνο το ηλιακό φως που αντανακλάει στην επιφάνεια της Γης φωτίζει τη Σελήνη.
2. Πρώτο Τέταρτο (First Quarter) - Η Σελήνη έχει διανύσει το ¼ της τροχιάς γύρω από τη Γη και βρίσκεται 90 μοίρες μακριά από τον Ήλιο. Φωτίζεται η μισή επιφάνεια της Σελήνης (δεξιά πλευρά) από την οπτική γωνία της Γης.
3. Πανσέληνος (Full Moon) - Η ορατή από τη Γη επιφάνεια της Σελήνης φωτίζεται πλήρως από τον Ήλιο. Η Σελήνη βρίσκεται 180 μοίρες μακριά από τον Ήλιο.
4. Τελευταίο ή Τρίτο Τέταρτο (Last Quarter / Third Quarter) - Η Σελήνη έχει διανύσει άλλο ένα ¼ της τροχιάς της γύρω από τη Γη και φωτίζεται η αριστερή πλευρά της, όπως αυτή φαίνεται από τη Γη. Είναι το ακριβώς αντίθετο από το Πρώτο Τέταρτο.

Τα moonphase ρολόγια είναι ρολόγια που δείχνουν τις φάσεις της Σελήνης. Τα ηλιακά σεληνιακά ρολόγια έχουν μια ιδιαίτερη ένδειξη που αλλάζει αναλόγως της ώρας. Έτσι, κατά τη διάρκεια της ημέρας αυτή η ένδειξη δείχνει τον Ήλιο και κατά τη διάρκεια της νύχτας δείχνει τη Σελήνη.

Παρόλο που τα ρολόγια με ένδειξη Ήλιου Σελήνης έχουν ωραίο look, δεν είναι τίποτα άλλο παρά πμ/μμ ρολόγια. Αυτά τα ρολόγια, όπως και τα ρολόγια που έχουν ένδειξη με τις φάσεις της Σελήνης, φοριούνται περισσότερο για το ωραίο design και στυλ τους, παρά για να γνωρίζει κανείς εάν είναι μέρα ή νύχτα.

Ωστόσο, αυτά τα ρολόγια αποδεικνύονται πρακτικές επιλογές σε βόρειες χώρες, όπως πχ. η Δανία, όπου τον χειμώνα η διάρκεια της ημέρας μετριέται μόλις σε λίγα λεπτά. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ωραίο να γνωρίζεις ότι ο Ήλιος θα έπρεπε να είναι στον ουρανό... ακόμα και αν δεν είναι.

Πριν κοιτάξουμε πιο αναλυτικά τη μηχανική πίσω από την ένδειξη με τις φάσεις της Σελήνης (moonphase complication), είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που κάνει δυνατή τη συγκεκριμένη κίνηση. Ας δούμε συνοπτικά τις κινήσεις των ρολογιών: Τα αυτόματα μηχανικά ρολόγια κουρδίζονται / φορτίζουν από την κίνηση καρπού και χεριού για όσο διάστημα φοράς το ρολόι. Τα μηχανικά ρολόγια χρειάζονται χειροκίνητο κούρδισμα της κορώνας για να μπορούν να λειτουργούν. Τα ρολόγια με κίνηση quartz παίρνουν ενέργεια από τις μπαταρίες.

Σε ένα moonphase ρολόι με κίνηση quartz, οι εσωτερικές λειτουργίες είναι προγραμματισμένες και σε γενικές γραμμές υπολογισμένες με ακρίβεια. Όσον αφορά τα μηχανικά και αυτόματα ρολόγια με ένδειξη φάσεων σελήνης, η διαδικασία γίνεται αρκετά πιο περίπλοκη τεχνικά, καθώς απαιτείται μια σειρά από γρανάζια για τον εντοπισμό της θέσης / φάσης της Σελήνης.

Πίσω από μια τυπική ένδειξη φάσεων Σελήνης βρίσκεται ένας δίσκος με 2 ίδιες Σελήνες. Ο δίσκος κάνει μια πλήρη περιστροφή κάθε 29,5 ημέρες. Αυτή η λειτουργία μιμείται την τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη – περίπου 29 και 1/2 ημέρες.

Ο δίσκος κινείται από ένα γρανάζι με 59 δοντάκια που προωθείται από μια εγκοπή κάθε 24 ώρες. Είναι μια εξαιρετικά ντελικάτη κίνηση. Η κίνηση κάθε μέρα είναι τόσο μικρή που αρκετοί από όσους αγοράζουν για πρώτη φορά moonphase ρολόι, αρχικά νομίζουν ότι το ρολόι τους δε λειτουργεί.

Δυο Σελήνες χρησιμοποιούνται σε κάθε δίσκο επειδή μόλις ολοκληρωθεί ένας σεληνιακός κύκλος 29,5 ημερών, το 2ο φεγγάρι θα αρχίσει να εμφανίζεται στην ένδειξη.

Η πιο κοινή moonphase ένδειξη έχει ημικυκλικό σχήμα μισοφέγγαρο με 2 καμπύλες. Το σχήμα προσομοιάζει τη σιλουέτα της Γης.

Εάν το moonphase ρολόι σου ρυθμιστεί σωστά, θα μπορείς να παρακολουθείς τη Σελήνη καθώς εμφανίζεται πίσω από τη Γη στα αριστερά και εν τέλει εξαφανίζεται στα δεξιά. Αυτή η ένδειξη σου δείχνει επίσης εάν η Σελήνη γεμίζει ή αδειάζει.

Τα περισσότερα moonphase ρολόγια δεν είναι για πάντα ακριβή και συνήθως χάνουν τον συγχρονισμό με τη Σελήνη σε διάστημα μικρότερο των 3 ετών. Αυτό συμβαίνει επειδή ο Σεληνιακός ή Συνοδικός Μήνας έχει διάρκεια 29 ημέρες, 12 ώρες, και 44 λεπτά. Λόγω των κατασκευαστικών περιορισμών, τα δοντάκια του γραναζιού θα πρέπει να στρογγυλοποιηθούν σε έναν ακέραιο αριθμό, όπως πχ. το 59.

Ο Ryan Schmidt, συγγραφέας του The Wristwatch Handbook, το θέτει ως εξής, “Μιας και ο ακριβής σεληνιακός μήνας διαρκεί 29.530588853 ημέρες, ο πιο απλός τρόπος να αποδοθεί αυτό μηχανικά είναι με τη χρήση δυο εικόνων της Σελήνης σε ένα τρόχο με 59 δοντάκια που κινούνται από ένα μονό δείκτη που είναι συνδεδεμένος στον τροχό της ώρας. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η κάθε Σελήνη στον δίσκο θα περνάει από την ένδειξη κάθε 29,5 ημέρες. Λόγω της διαφοράς 0.03 , ο δείκτης θα χάσει μια ολόκληρη μέρα εάν λειτουργεί απρόσκοπτα για 3 έτη.”

Εάν δε σε πειράζει να ρυθμίζεις την ένδειξη μια φορά ανά 3 χρόνια, φορώντας καθημερινά το ρολόι θα διαπιστώσεις ότι η ένδειξη με τις φάσεις της Σελήνης είναι ακριβής. Από την άλλη, εάν μια μικρή απόκλιση κάθε 3 χρόνια είναι κάτι που δε σου αρέσει... μπορείς να αγοράσεις ένα αστρονομικό moonphase ρολόι με γρανάζι που έχει 135 δοντάκια. Όμως, ακόμα και με τα 76 εξτρά δοντάκια και την αυξημένη ακρίβεια, η ένδειξη θα χρειάζεται διόρθωση κάθε 122 χρόνια.

Ανεξάρτητα εάν φοράς ένα κλασικό κουρδιστό μηχανικό ρολόι, ένα ρολόι τσέπης, ή ένα με μηχανισμό κίνησης quartz που τροφοδοτείται από μπαταρίες, αυτό που σίγουρα μαγνητίζει την προσοχή των βλεμμάτων και μπορεί να κάνει φίλους και γνωστούς να σε ζηλεύουν είναι σίγουρα η ένδειξη με τις φάσεις της σελήνης.

Υπάρχουν 2 τύποι ενδείξεων που μπορείς να επιλέξεις – bosom και radial.

Bosom Moonphase Ρολόι - Τα δημοφιλέστερα Moon Phase ρολόγια έχουν ένδειξη τύπου bosom. Η συγκεκριμένη ένδειξη έχει ημικυκλικό σχήμα μισοφέγγαρου με καμπύλες και προσομοιάζει τη σιλουέτα της Γης.

Radial Moonphase Ρολόι - Η τύπου radial moonphase ένδειξη χρησιμοποιεί ένα δείκτη ο οποίος δείχνει το σχήμα της Σελήνης. Στις τύπου radial moon phase ενδείξεις κινείται ο δείκτης όχι τα εικονίδια της Σελήνης.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι όσον αφορά τις ενδείξεις φάσεων Σελήνης (moonphase complications) με διαφορετικά επίπεδα περιπλοκότητας. Διάβασε προσεκτικά τις παρακάτω συμβουλές μας, συνδυαστικά με τις οδηγίες χρήσης που συνοδεύουν το moon phase ρολόι σου, πριν προχωρήσεις με τη ρύθμιση του moon phase ρολογιού σου.

1. Πριν ξεκινήσεις τη ρύθμιση στη ένδειξη με τις φάσεις της Σελήνης, τράβηξε προς τα έξω την κορώνα και γύρισε τους δείκτες σε 6:30. Αυτό γίνεται προληπτικά – στην περίπτωση που η θέση τους δημιουργήσει πρόβλημα στην κίνηση καθώς ρυθμίζεις τη φάση της Σελήνης.
2. Μετά, χρησιμοποίησε το διαδίκτυο για να βρεις
   σε τι φάση βρίσκεται και πώς φαίνεται αυτήν τη στιγμή η Σελήνη από τη Γη. Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες διαθέσιμες στο διαδίκτυο όπου μπορείς να βρεις τις ακριβείς πληροφορίες που αναζητάς… έτσι ώστε να μη χρειαστεί να μείνεις έξω το βράδυ προσπαθώντας να δεις στον νυκτερινό ουρανό σε τι φάση βρίσκεται η Σελήνη το βράδυ της ρύθμισης.
   Είναι σημαντικό να μάθεις εάν η Σελήνη είναι στο γέμισμα (Νέα Σελήνη προς Πανσέληνο - αριστερή πλευρά της ένδειξης) ή στο άδειασμα (Πανσέληνος προς Νέα Σελήνη – δεξιά πλευρά της ένδειξης).
3. Μόλις μάθεις τη φάση της Σελήνης, μετακίνησε τον δίσκο ώστε να φαίνεται η Πανσέληνος. Αυτό συμβαίνει όταν η Σελήνη βρίσκεται στο κέντρο της ένδειξης.
4. Κατόπιν, μέτρησε τις μέρες από την τελευταία Πανσέληνο. Γύρισε την κορώνα ώστε να μετακινηθεί η Σελήνη στην τρέχουσα φάση. Συνήθως μια θέση για κάθε ημέρα.
5. Πίεσε την κορώνα ώστε να επιστρέψει στην κανονική θέση της. Η ρύθμιση είναι έτοιμη.

Ενώ η πραγματική Σελήνη έχει ηλικία περίπου 4,5 δισ. ετών, ορισμένα moonphase ρολόγια μετρούν την ηλικία της Σελήνης ως τον αριθμό των ημερών από την τελευταία Νέα Σελήνη. Η χρονική περίοδος μεταξύ αυτών των 2 φεγγαριών εμφανίζεται στο καντράν ως προσαύξηση από 1 - 29,5 ημέρες.

Με κάθε ειλικρίνεια, σίγουρα υπάρχουν πολλά apps ή ιστοσελίδες με σαφώς πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις φάσεις, το άδειασμα και το γέμισμα της Σελήνης. Επιπρόσθετα, μπορείς ανά πάσα στιγμή να βγεις έξω στον νυκτερινό ουρανό και να το διαπιστώσεις με τα ίδια σου τα μάτια – η Σελήνη δεν κρύβεται. Όμως, ο σημαντικότερος λόγος – τολμούμε να πούμε – που αξίζει να φοράς ένα moon phase ρολόι είναι το πώς δείχνει στον καρπό σου, αλλά και η ιστορία που μπορεί να αφηγηθεί καθώς βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη στον... καρπό σου.

Το τι κάνει ένα moonphase ρολόι αποτελεί μόνο ένα μέρος της ιστορίας που αφηγείται. Στην Trendhim, πιστεύουμε ότι κάθε αξεσουάρ που φοράς αποτελεί μέρος της ιστορίας σου. Της ιστορίας που αφηγείσαι στον εαυτό σου και της ιστορίας που αφηγείσαι στους άλλους. Είτε ετοιμάζεσαι να ντυθείς για μια συνέντευξη ή ψάχνεις να βρεις το τέλειο ρολόι για το πρώτο ραντεβού… ό,τι φοράς θα γίνει κομμάτι του ταξιδιού σου και μια λεπτομέρεια στην αφήγηση της ιστορίας σου που μπορεί να την κάνει ξεχωριστή.